Over Joop Oonk

Choreografe Joop Oonk (1989) is een pionier in het ontwikkelen van innovatieve dansgezelschappen die werken met een mix van dansers. Sinds 2013 werkt Oonk aan het vernieuwen van de podiumkunsten door samen te werken met dansers van verschillende achtergronden, met uiteenlopende fysieke mogelijkheden en ervaringen. Haar gezelschap, Misiconi, gevestigd in Rotterdam, is een dynamisch, gemixt dansgezelschap waar diversiteit en ongelijkheid juist worden gezien als kracht.

Joop is geboren in Thailand en opgegroeid in Oman. Ze heeft drie zussen, waarvan er één het syndroom van Down heeft. Het gezinsleven in verschillende culturen heeft Joop gevormd en wordt nog altijd weerspiegeld in haar werk. Haar zuster met Down en het leven in een multiculturele omgeving waren voor haar geen vreemde zaken. Pas later realiseerde ze zich dat haar zusje als ‘anders’ werd gezien. Deze ervaringen, gecombineerd met haar opvoeding en jeugd, blijven haar blik op het leven en haar artistieke werk beïnvloeden. Joop zoekt altijd naar de diepere lagen van het bestaan, naar haar eigen innerlijke zelf en naar verbinding met anderen. In haar werk draait alles om waarneming, herinnering en ervaring, in samenspraak met de omgeving en de wereld om ons heen.

In 2012 ontdekte Joop haar passie voor het ontwikkelen van nieuwe manieren van dansen toen ze naar Engeland ging om te studeren aan de University of Surrey. Tijdens haar Master in Dance Cultures en choreografie kreeg ze de kans om stage te lopen bij Stopgap Dance Company, een van de meest vooruitstrevende gezelschappen op het gebied van dans met mensen met een beperking. Hier werkte ze samen met legendarische figuren zoals Dave Tool en Lucy Bennett, die haar later meenamen in Europese projecten. Dit was het moment waarop Joop besloot om in 2013 haar eigen gezelschap te starten, omdat een gemengd dansgezelschap in Nederland op dat moment nog niet bestond.

Al snel werd duidelijk dat de weg naar verandering en innovatie in de danssector een lange weg zou zijn. Joop begreep dat inclusie en diversiteit in de danswereld pas echt tot stand zouden komen door het actief te doen, te ervaren en te tonen. Deze visie heeft Misiconi verder gebracht, waarbij een nieuwe norm en taal van beweging ontstaan wanneer we de eindeloze mogelijkheden van ieders lichaam onderzoeken. Dit heeft de basis gelegd voor de unieke methodiek die Misiconi dagelijks toepast: een plek waar vrijheid van experimenteren en de verbinding tussen verschillende disciplines centraal staan.

Ontwikkeling

De afgelopen jaren heeft Joop intensief gewerkt aan het vormgeven en leiding geven van en aan een dansgezelschap waarin diversiteit in al haar vormen centraal staat. Door het doorlopen van vele, soms moeizame stappen, is er langzaam maar zeker meer ruimte ontstaan voor nieuwe vormen van werken binnen de podiumkunsten. Wat ooit begon als een strijd voor erkenning, heeft zich ontwikkeld tot een breder gedragen benadering waarin dansers met uiteenlopende achtergronden en lichamen vanzelfsprekend samenkomen. Dit geeft lucht en ruimte om de aandacht te verleggen: van het bevragen van systemen naar het verdiepen van de kunst zelf.

Met deze verschuiving voor ogen zette Joop in op het ontwikkelingsbudget van het AFK, en startte ze in 2019 met een nieuwe Master aan de Toneelacademie Maastricht. In dit kader verdiepte ze haar artistieke signatuur. Ze omschrijft haar zoektocht als volgt:

“Ik ben continu aan het onderzoeken wat de indrukken zijn die mij bewegen, het potentieel van ze en de correlatie tussen hen.”

Tijdens haar Master ontdekte Joop dat haar werk zich het beste laat omschrijven als eclectisch, vloeiend en transformeerbaar. Ze laat zich inspireren door sociale, politieke en filosofische vraagstukken, die in haar werk niet zozeer worden opgelost, maar eerder onderzocht. In haar werk zoekt Joop Oonk naar fysieke poëzie en de betekenis van beweging. Ze beweegt zich in het grijze gebied tussen disciplines, thema’s en perspectieven. Daar waar de dialoog ontstaat en het onbekende zich laat zien. Juist op die plekken, waar tegenstellingen in elkaar overvloeien, ruimte veranderd, vindt ze artistieke vrijheid.

Een essentieel kenmerk van haar werk is de positie van het publiek. De toeschouwer is bij Oonk nooit een passieve observator, maar een geëmancipeerde kijker. Iemand die wordt uitgenodigd om actief deel te nemen aan de ervaring. Niet in de vorm van interactie om de interactie, maar door ruimte te geven aan reflectie, interpretatie en lichamelijke nabijheid. Het publiek beweegt mee met de voorstelling open, speels, gelaagd en zonder oordeel, met ruimte voor verwondering en ontdekkingen

Erkenning en impact

Joop werd in 2021 genomineerd voor de prestigieuze Prijs van de Nederlandse Dansdagen, dé stimuleringsprijs voor veelbelovend choreografie talent. Deze nominatie is een erkenning van haar baanbrekende werk, en van de rol die ze speelt in de herdefiniëring van inclusie in de danswereld. Het markeert een belangrijke stap voorwaarts voor inclusiedans en de zichtbaarheid van dansers met verschillende lichamelijke en cognitieve achtergronden binnen de professionele podiumkunsten. De nominatie is voor Joop een teken dat de kunstwereld inclusie niet alleen als een toevoeging ziet, maar als een essentieel onderdeel van artistieke vernieuwing.

Herdefiniëren

Joop opereert niet alleen als choreograaf, maar als dynamisch persoon creëert ze een ruimte voor alternatieve manieren van kijken, denken en bewegen binnen haar werk en de bredere kunstwereld. Door haar innovatieve werkwijze draagt zij bij aan de herdefiniëring van artistieke kwaliteit en maakt zij van inclusie geen toevoeging, maar de kern van haar artistieke praktijk. Joop zoekt altijd naar de randen van wat dans mag en kan zijn, en daar ontstaat ruimte voor het nieuwe, het onbenoembare en het onbevangen. Dit creëert niet alleen nieuwe esthetische vormen, maar het daagt ook de toeschouwer uit om de grenzen van hun eigen perspectieven en ideeën te verkennen.

Joop opereert niet alleen als choreograaf, maar als dynamische denker en structuur hacker binnen de kunsten. Ze werkt aan de randen van wat dans mag en kan zijn, en maakt ruimte voor nieuwe structuren en methoden — zowel in de studio als in het publiekssysteem eromheen. Daarmee draagt ze bij aan de herdefiniëring van artistieke kwaliteit en inclusie als artistieke motor, niet als toevoeging.

Het werk is visueel krachtig, verrassend en soms met een vleugje humor, het raakt, prikkelt en nodigt uit tot reflectie. Niet om een standpunt op te leggen, maar om een ruimte te creëren waarin nieuwe manieren van kijken ontstaan en alternatieven voelbaar worden.